Ann-Helen Laestadius Varkaus (S&S, 2022. Jurgâlâm Laura Kulmala) lii väljejum Ruotâ ive kirjen 2021 já almostuvá cuáŋuimáánust Netflixist elleekovveen. Maainâs muštâl Paje-Ruotâ puásuituálu háástuin iänááš päärni já nuorâ nissoon, Elsa, uáinust. Páihálâš almai taha puásuiulmui eellim vaigâdin ko suáláád poccuid, iäge virgeulmuuh lah kiddiistum tutkâđ ääši. Anarâš Martta Alajärvi lii luuhâm Varkaus-roomaan ovdil elleekove uáinám…
Artihkkalat
Sämikielâ kulloo já kulá makkuuttâsohjelmijd-uv – Mihkku Laiti mätki Talentist puátá elleekoveteatterijd
Petteri Saario stivrim Kuovsâkkâsâi ráppájeijee (Revontulten räppäri, DocArt 2023) puátá elleekoveteatterijd uáinimnáál njuhčâmáánu 24. peeivi. Tot muštâl ucjuvlâš ráppájeijee Mihkku Laiti määđhist Talent-kištoost. Elleekove ij lah tuše Talent já muusik rähtim pirrâ peic meiddei tast, maggaar lii leđe sämmilâš nuorâ já šoddâđ meridiđ, maid haalijd porgâđ eellimstis. Petteri Saario lii pegâlmâs suu luándudokumentelleekuuvijn (om. Jokiemme…
Teatterfiäráneh Oulust
Árvuštâllâm Billy Elliot -musikaal lii šoddâm Lontoost siämmáánommâsii elleekove (Universal Pictures) vuáđuld, já ton suomâkielâlâš versio čaittâleh Oulu teatterist kuovttijn juávhoin Heta Haanperä stivrejeijen. Kuohtuin juávhuin láá 23 rävisulmuu rooli lasseen 15 pärnid teikâ nuorrâd fáárust, ijge lah mihheen immâšijd, mondiet párnái roolij várás láá kyehti čaittâleijee/tánssájeijee/lávloo. Mun oinim Aslak Kipinä -juávhu, nuorâ Aslak Billy…
Máttáátteijee ocá rajijdis
Tommi Kinnunen lii ohtâ muu mielâ mield kirječällein. Sun luhostuvá čäälliđ historjálâš čaabâkirjálâšvuođâ nisonij, párnái já ucceeblovo ulmui uáinust – sii mainâseh iä táválávt lah peessâm historjá kiirjijn. Pimeät kuut (WSOY 2022) almostui eidu ko uđđâ škovlâihe aalgij. Roomaan maainâs iälá-uv oovtâ škovlâive čoovčâst kidâ kiiđâ räi 1940-lovo loopâst. Uáivipersovn lii Elna, puáris já pyeccee…
Mii lii tuotâ já mii lii mielâkuvviittâs?
Jis kirječällee já uáivipersovn jiešvuođah sulâstiteh nubijdis, te lohhee lohá mielâstis roomaan faktan. Anna Idström Taivaankalat (Ateena 2022) uáivipersovn Laura lii kielâtotkee, kote totká anarâškielâ idiomijd tego Anna Idström jieš lii porgâm. Sáttá leđe vaigâd luuhâđ roomaan nuuvt, ete ij usâččii ohtâvuođâ Idström elimân, ko Laura ij peesâgin náguskirje čáállám maŋa ovdâskulij pargoelimist. Roomaan lii…
Párnáikirjálâšvuotâ lii tievâ máhđulâšvuođâin
Mun lam oppâm anarâškielâ eskin rävisolmožin. Ive 2007 iä lamaš vala ennuv kirjeh (iäge kale kielâkuursahkin) anarâškielân, ko mun meridim, ete lii äigi väldiđ iäččán eenikielâ maasâd. Nuuvtpa mun luoihâttim puoh puáris párnáikirjijd, moh lijjii kirjeráájust, om. Morottaja Maati jurgâlem Inga Borg Puppâ (Blubbe)-kirjijd, já algâttim muu kielâpálgá toiguin. Ive 2016 munjin šoodâi nieidâ, kiäs…
Liikeivdni ii leat beare olgguldas ášši
2020 almmustuvvon The Vanishing Half lea amerihkálaš Brit Bennett nubbi romána. Girji muitala guovtti ideanttalaš jumežis, Stellas ja Desirees, geat leaba bajásšaddan unna gávpogis Amerihká Louisianas. Oappážat leaba čáhppes olbmot, muhto sudno liiki lea hui čuvges. Girji govvida čáhppes servodaga siskkáldas liikeivdnái laktašuvvi rasismma (kolorisma) – čuvges liiki lea buoret ja mávssolaččat go seavdnjat – sihke rasismma ja veahkaválddi, man čáhppes olbmot vásihit vilges olbmuid guovllus.
Láá-uv uccâ kielah teháliih?
Kielâtieđâ já mannekiinmaailm siämmáá romanist? Heidi Väätänen vuosmuš roomaan ovtâstit kyehti eresláván maailm, mut nuorâi čuolmah láá siämmáámuđusiih, veikâ ličij nuorâ kielâtotkee Helsigist, Li, teikâ uđđâ mannekiin Murmanskist, Chloé.
Timmâ dekkarih kesikirjen – Hená oonah
Ko mun nuorâvuođâst sirdojim kirjeráájust meddâl párnái já nuorâi uásáduvâst rävisulmui uásádâhân, kavnim vuossâmužžân Agatha Christie. Mun lam ton rääjist lijkkum luuhâđ dekkarijd, mut tááláá ääigi luuvâm mielâstân mahtnii “nánnáás” dekkarijd. Hirmâd julmes mainâsijd jiem innig haalijd luuhâđ. Taa motomeh dekkarirááiđuh, moin šadda mahtnii pyeri mielâ. Alan Bradley Flavia de Luce -ráiđu vuosmuš roomaan lii…
Gii lea Ingá?
Ingá Musta – Váábu Maati Uulá Irján Inká lea birasáššedovdi ja jođiha iežas konsultafitnodaga. Ingá lea Anáris eret, ja nubbi ruoktu sus lea Helssegis. Inggá soga giella lea anárašgiella, muhto son ieš lea oahppan hállat davvisámegiela. Mánnán Ingá logai sávnnis ja skuvlii váccedettiinis beroškeahttá gieldagiin. Son fitná dávjá teáhteris ja dánsunčájáhusain. Sus leat álo bealljebilttut…